Κοινωνική και Συναισθηματική Μάθηση (SEL)

Τι είναι η ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ και ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΙΚΗ ΜΑΘΗΣΗ (SEL); Έχει να κάνει με το να γινόμαστε ΙΚΑΝΟΙ να αντιμετωπίζουμε τον εαυτό μας, τις σχέσεις μας και τη μάθησή μας. Υπάρχουν τρεις λέξεις στο ακρωνύμιο «SEL»: ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ, ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΙΚΗ και ΜΑΘΗΣΗ.

​

Ο όρος ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ (SOCIAL) αφορά στις κοινωνικές μας δεξιότητες. Έχει να κάνει με το να δείχνουμε ενσυναίσθηση, δηλαδή να μάθουμε να καταλαβαίνουμε άλλους ανθρώπους (μαθητές/φίλους/συνομηλίκους/ενήλικες) και να τους δείχνουμε εκτίμηση. Πρόκειται για τη δημιουργία θετικών σχέσεων με τους άλλους, για παράδειγμα, μαθαίνοντας πώς να συνεργαζόμαστε με άλλους και να είμαστε ευγενικοί. Μπορούμε να μάθουμε ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΔΕΞΙΟΤΗΤΕΣ.

Ο όρος ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΙΚΗ (EMOTIONAL) αφορά στο να μαθαίνουμε να διαχειριζόμαστε τα συναισθήματά μας. Βιώνουμε τόσο θετικά όσο και αρνητικά συναισθήματα και σκέψεις. Αν μάθουμε να ΑΝΑΓΝΩΡΙΖΟΥΜΕ ΑΚΡΙΒΗ και να ΔΙΑΧΕΙΡΙΖΟΜΑΣΤΕ τα συναισθήματα και τις σκέψεις μας, μπορούμε να επιλέξουμε θετικές ενέργειες και να κάνουμε εποικοδομητικές επιλογές. Μπορούμε να μάθουμε ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΙΚΕΣ ΔΕΞΙΟΤΗΤΕΣ.

​

​Ο όρος ΜΑΘΗΣΗ (LEARNING) δείχνει ότι τα παιδιά, οι νέοι και οι ενήλικες μπορούν να ΜΑΘΟΥΝ κοινωνικές και συναισθηματικές δεξιότητες. Οι κοινωνικές και συναισθηματικές δεξιότητες μπορούν επίσης να διδαχθούν από ενήλικες. Τα παιδιά και οι νέοι μαθαίνουν ο ένας από τον άλλον. Όμως τα παιδιά και οι νέοι χρειάζονται επίσης καθοδήγηση από τους ενήλικες. Μπορούμε να ενισχύσουμε τις κοινωνικές και συναισθηματικές δεξιότητες μέσω της συνειδητής και συστηματικής εκπαίδευσης. Τότε θα είμαστε σε θέση να τα πηγαίνουμε καλύτερα με τους άλλους. Μπορεί να μας βοηθήσει σε όλες τις μαθησιακές καταστάσεις.

​​
 

Εκτελεστικές Λειτουργίες (EF)

Τι είναι οι Εκτελεστικές Λειτουργίες (EF); Οι Εκτελεστικές Λειτουργίες είναι ένα σύνολο δεξιοτήτων που είναι απαραίτητες για τον προγραμματισμό, την οργάνωση, την καθοδήγηση, την αναθεώρηση, τη ρύθμιση και την αξιολόγηση της συμπεριφοράς μας ώστε να προσαρμοστούμε αποτελεσματικά στο περιβάλλον γύρω μας. Οι δεξιότητες ονομάζονται γνωστική ευελιξία, αναστολή απόκρισης και μνήμη εργασίας. Οι εκτελεστικές μας λειτουργίες καθιερώνονται σε όλη την παιδική ηλικία και εξελίσσονται περαιτέρω στην ενήλικη ζωή.

Οι εκτελεστικές λειτουργίες (EF) είναι αυτές που μας επιτρέπουν:

• Να συγκεντρωθούμε και να παραμείνουμε ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΜΕΝΟΙ κατά τη διάρκεια μιας εργασίας.

• Να ΘΥΜΟΜΑΣΤΕ πληροφορίες όταν χρειάζεται ώστε να διεκπεραιώσουμε μια εργασία και να εκτελέσουμε με επιτυχία ΠΟΛΛΑΠΛΕΣ εργασίες.

• Να κάνουμε ΣΧΕΔΙΑ ιεραρχώντας εργασίες, θέτοντας και επιτυγχάνοντας στόχους, κάνοντας ενέργειες.

• Να ΚΑΤΑΝΟΗΣΟΥΜΕ και να παρατηρήσουμε αν κάνουμε μια δραστηριότητα καλά ή όχι.

• Να ΑΛΛΑΞΟΥΜΕ αυτό που κάνουμε αν δούμε ότι δεν μας κάνει.

• Να δουλεύουμε ακόμα κι αν θέλουμε να κάνουμε κάτι άλλο και να αποφεύγουμε πράγματα που μας ΑΠΟΣΠΟΥΝ.

• Να ΕΛΕΓΧΟΥΜΕ τις παρορμήσεις μας.

• Να επιλέξουμε πώς θα ΕΠΙΛΥΣΟΥΜΕ ΕΝΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑ.
   

Στόχοι

Στο έργο REFLECT στοχεύουμε να προωθήσουμε την κοινωνική, συναισθηματική και ακαδημαϊκή επίδοση και ανάπτυξη των παιδιών, προσφέροντας στρατηγικές βασισμένες σε τεκμήρια για την ενίσχυση της SEL και των EF στην καθημερινή πρακτική. Τελικά στοχεύουμε στο να μειώσουμε τον κίνδυνο κοινωνικού αποκλεισμού και να βελτιώσουμε την ακαδημαϊκή επίδοση των μαθητών ενισχύοντας την επίγνωση της σημασίας των SEL και EF και ενδυναμώνοντας τους μαθητές και το περιβάλλον τους. Θα το κάνουμε αυτό στοχεύοντας δασκάλους, γονείς και μαθητές. Το ηλικιακό εύρος από 8 έως 12 ετών θα είναι το επίκεντρό μας γιατί αυτή η ηλικία είναι κρίσιμη για τις παρεμβάσεις σε SEL και EF. Αναπτύξαμε μια λίστα διαπολιτισμικών κριτηρίων που είναι απαραίτητα για μια τεκμηριωμένη παρέμβαση σε SEL και EF. Με βάση την ανασκόπηση της βιβλιογραφίας, δημιουργήσαμε μια συλλογή βασικών στοιχείων που βασίζονται σε στοιχεία για τη βελτίωση των SEL και EF.

​

Το ίδιο πρόγραμμα εκπαιδευτικών θα εφαρμοστεί σε όλες τις χώρες με τουλάχιστον πέντε σχολικές ομάδες να συμμετέχουν ανά χώρα. Ο αντίκτυπος αυτού του μαθήματος θα αξιολογηθεί μέσω ερωτηματολογίων αυτοαναφοράς. Θέλουμε να ενδυναμώσουμε τους μαθητές, τους δασκάλους και τους γονείς δημιουργώντας μια εφαρμογή με συμβουλές και κόλπα για τη SEL και τις EF.

Το αποτέλεσμα θα είναι μια εύχρηστη εργαλειοθήκη βασισμένη σε τεκμήρια για την προώθηση της SEL και των EF σε διαφορετικά επίπεδα, η οποία θα είναι διαπολιτισμική και θα μεταφέρεται εύκολα σε άλλους χρήστες (δάσκαλους, γονείς, μαθητές) και σε άλλες χώρες.

​​

Προσεγγίσεις

Προσέγγιση Βλέπω-Σκέφτομαι-Λέω-Κάνω

Έχουμε αναπτύξει αυτό το μοντέλο καθοδήγησης που βασίζεται στον αναστοχασμό ώστε να υποστηρίξουμε το πρόγραμμα REFLECT. Αντανακλά τις αρχές SEL και EF και μπορεί να χρησιμοποιηθεί ανά πάσα στιγμή από μαθητές, γονείς και εκπαιδευτικούς. Προσφέρει μια διαδικασία με την οποία μπορούν να διερευνηθούν συμπεριφορές και αποκρίσεις, αντικατοπτρίζοντας διαφορετικά στοιχεία της SEL και των EF. Παρέχει μια ροή που λαμβάνει υπόψη τη σκέψη και τα συναισθήματα και δημιουργεί χώρο για να ενισχύσει τη χρήση πρακτικών αναστοχασμού πριν αναλάβουμε δράση ή πούμς κάτι. Το μοντέλο ΒΛΕΠΩ - ΣΚΕΦΤΟΜΑΙ - ΛΕΩ - ΚΑΝΩ (SEE - THINK - SAY - DO) χρησιμοποιεί αναστοχαστικές ερωτήσεις που μπορούν να εφαρμοστούν εύκολα και γρήγορα ή να ενσωματωθούν με την πάροδο του χρόνου.
Αυτό είναι ένα εργαλείο που μπορεί να χρησιμοποιηθεί για τη δημιουργία πρακτικής SEL και EF. Αποτελείται από μικρά βήματα που περιλαμβάνουν συνομιλίες και ενέργειες με μια σειρά ανθρώπων στο σχολείο, το σπίτι και την κοινότητα.

​​