Sociaal en emotioneel leren (SEL)

Wat is SOCIAAL en EMOTIONEEL LEREN (SEL)? Het gaat erom VAARDIG te worden in het omgaan met onszelf, onze relaties en ons leren. Er zijn drie woorden in SEL: SOCIAAL, EMOTIONEEL en LEREN.

 

SOCIAAL staat voor onze sociale vaardigheden. Het gaat om het tonen van empathie, bijvoorbeeld het leren begrijpen van andere mensen (leerlingen/vrienden/leeftijdgenoten/volwassenen) en het tonen van waardering. Het gaat over het creëren van positieve relaties met anderen, bijvoorbeeld leren samenwerken met anderen en vriendelijk zijn. We kunnen SOCIALE VAARDIGHEDEN leren.

 

EMOTIONEEL is leren omgaan met onze emoties. We ervaren zowel positieve als negatieve emoties en gedachten. Als we onze emoties en gedachten NAUWKEURIG leren HERKENNEN en BEHEREN, kunnen we positieve acties kiezen en constructieve keuzes maken. We kunnen EMOTIONELE VAARDIGHEDEN leren.

​

LEREN geeft aan dat sociale en emotionele vaardigheden kunnen worden GELEERD door kinderen, jongeren en volwassenen. Kinderen en jongeren leren van elkaar en daarnaast hebben kinderen en jongeren veel begeleiding en modellering van volwassenen nodig. We kunnen sociale en emotionele vaardigheden versterken door bewuste en systematische training. Op deze manier leren we beter met anderen omgaan wat ons bijgevolg kan helpen in alle leersituaties.  

​
 

Executieve functies (EF)

Wat zijn executieve functies (EF)? Executieve functies zijn een reeks vaardigheden die nodig zijn voor het plannen, organiseren, sturen, herzien, reguleren en evalueren van gedrag om ons effectief aan te passen aan de omgeving om ons heen. De vaardigheden worden cognitieve flexibiliteit, impulscontrole en werkgeheugen genoemd. Onze executieve functies worden gedurende de kindertijd tot stand gebracht en ontwikkelen zich verder tot in de volwassenheid.

Executieve functies (EF) zijn functies die ons in staat stellen:

• Concentreren en GEFOCUST zijn tijdens een taak.

• Om informatie te HERINNEREN wanneer het nuttig is om een taak op te lossen en succesvol met MEERDERE taken te jongleren.

• PLANNEN maken door taken te prioriteren, doelen te stellen en te bereiken, acties te ondernemen.

• Om te REFLECTEREN en op te merken of we een activiteit goed doen of niet.

• Om te VERANDEREN wat we doen als we zien dat het niet werkt voor ons.

• Om te werken, zelfs als we iets anders willen doen en dingen vermijden die ons AFLEIDEN.

• Om impulsen te CONTROLEREN.

• Kiezen hoe we EEN PROBLEEM OPLOSSEN.
   

Doelen

In het REFLECT-project willen we de sociale, emotionele en schoolse betrokkenheid en groei van kinderen bevorderen door empirisch onderbouwde strategieën aan te bieden om SEL en EF in de dagelijkse praktijk te verbeteren. Uiteindelijk willen we het risico op sociale uitsluiting verminderen en de schoolse prestaties van leerlingen verbeteren door het bewustzijn van het belang van SEL en EF te vergroten en leerlingen en hun context te empoweren. Dit doen we door ons te richten op leerkrachten, ouders en leerlingen. De leeftijdscategorie van 8 tot 12 jaar zal onze focus zijn omdat die leeftijd cruciaal is voor interventies op SEL en EF. We ontwikkelden een lijst met interculturele criteria die essentieel zijn voor een evidence-based interventie op SEL en EF. Op basis van het literatuuronderzoek hebben we een overzicht gemaakt van essentiële evidence-based componenten voor het verbeteren van SEL en EF.

 

Dezelfde lerarencursus werd in alle landen geïmplementeerd met ten minste vijf schoolteams die per land deelnemen. De impact van deze cursus werd bijgevolg geëvalueerd door middel van zelfrapportagevragenlijsten. We willen leerlingen, leerkrachten en ouders empoweren door een app te maken met tips en trucs over SEL en EF.

Het resultaat werd een eenvoudig te implementeren, empirisch onderbouwde toolbox om SEL en EF op verschillende niveaus te promoten, die intercultureel zal zijn en gemakkelijk overdraagbaar is naar andere gebruikers (leraren, ouders, leerlingen) en andere landen.

​

Benadering

Zie-denk-zeg-doe-benadering

Ter ondersteuning van het programma REFLECT hebben we dit reflectieve coachingsmodel ontwikkeld. Het weerspiegelt de SEL- en EF-principes en kan op elk moment worden gebruikt door leerlingen, ouders en leerkrachten. Het biedt een proces waarmee gedrag en reacties kunnen worden onderzocht, waarbij verschillende componenten van SEL en EF worden gespiegeld. Het zorgt voor een proces van gedachten en emoties en creëert ademruimte om het gebruik van reflectieve oefeningen te versterken voordat actie wordt ondernomen of iets wordt gezegd. De Zie-denk-zeg-doe-flow maakt gebruik van reflectieve vragen die eenvoudig en snel kunnen worden toegepast of in de loop van de tijd kunnen worden ingebouwd.
Dit is een tool die kan worden gebruikt om SEL- en EF-praktijken op te bouwen. Het omvat kleine stappen die gesprekken en acties omvatten met een reeks mensen op school, thuis en in de gemeenschap.

​